کبدی همان زو یک بازی ایرانی است. اصل و
منشاء این بازی بومی و محلی است و این بازی نیاز به قدرت و مهارت داشته و
کاملاً ساده و کم خرج می باشد و نیازی به محوطه بزرگ و وسایل بازی ندارد.
این بازی در تمام نقاط ایران معروف و مشهور است و مسابقات کبدی به طور
عادی برگزار می شوند. قوانین این بازی با گذشت زمان تغییر و اصلاح گردیده
است. کبدی از مسابقات آسیایی سال 1982 به صورت نمایشی و پس از آن جزء‌
مسابقات رسمی بازیهای آسیایی قرار گرفت.
* تعریف کبدی :کبدی
در اصل یک بازی ایرانی است و به اسامی مختلف نامیده می شود، این بازی در
گیلان شیرین دودو و در خراسان، گلستان و مازندران زو و در سیستان و
بلوچستان کبدی نامیده می شود.
کبدی
یک بازی کم خرج و یک بازی بیرون سالنی و سالنی پرتحرک است که ترکیبی از
کشتی و راگبی است. برای گرفتن مهاجم یا فرار از دست حریف در این بازی به
مهارت، انعطاف پذیری چابکی، استقامت، حضور ذهن و جرأت نیاز است.
* قوانین و مقررات بازی :
1. هر تیم شامل 12 بازیکن (7 نفر بازیکن اصلی و 5 نفر بازیکن ذخیره) می باشد.
2. تعویض در بازی در مواقع تایم اوت پزشکی و تایم مربی مجاز می باشد و محدودیت تعویض وجود ندارد.
3. وقت
بازی 2 وقت 20 دقیقه ای می باشد و در صورت تساوی دو تیم در پایان وقت
قانونی پنج حمله از سوی دو تیم و اگر باز هم مساوی شدند حمله یک به یک
پیگیری می شود، تا تیم برنده مشخص گردد.
4. وقت استراحت بین دو نیمه، 5 دقیقه می باشد.
کبدی تحت قوانین و مقررات زیر اجرا می شود:
* زمین کبدی :زمین
بازی قطعه زمینی است مسطح با تشک تاتامی با ابعاد 10*5/12 متر برای مردان
که توسط یه خط میانی به دو قسمت تقسیم می شود،‌ هر نیمه از زمین 10 متر
عرض و 6 متر و 25 سانتی متر طول دارد که اندازة هر نیمه به عرض 8 متر و
طول 5 متر و 50 سانتی متر است. تعاریف خطوط کبدی به شرح ذیل می باشد:
1- مرز : عبارت است از خطوط چهار طرفه محوطه زمین بازی که به عنوان خطوط مانع در نظر گرفته شده اند، مثل DA/CD/BC/AB کلیه خطوط حداکثر به عرض 5 سانتی متر و از قسمت محوطه زمین بازی تشکیل می شوند.
2- خط میانی: MID LINE : این
خط زمین بازی را به دو قسمت (25/6 برای مردان و 50/5 برای زنان) تقسیم می
کند به اسم خط میانی یا پیروی. و یا شروع حمله نامیده می شود.
3- لابی LOOBY : هر یک از کناره های زمین بازی به صورت راهرو یا لابی به عرض 1 سانتی متر در نظر گرفته شده است.
4- خط باک یا حمله BAULK :باید
از عرض کامل در فاصله 75/3 متر برای زمین مردان و در فاصله 3 متر برای
زمین زنان باشد و کلیه خطوط نشان داده شده در شکل باید به طور واضح کشیده
شوند و نباید بیشتر از 5 سانتی متر عرض داشته باشند.
5- خط امتیازی BONUS :از خط باک 1 متر و فاصله آن تا انتهای زمین 5/1 متر می باشد.
نکات مهم :
1. لازم است در هر طرف زمین به اندازة 4 متر فضای بیرونی در کنار و انتهای خطوط اختصاص داده شود.
2. سکوی نشستن : SITTING BLOCK
باید در فاصله 2 متر از انتهای خطوط قرار گیرد. این سکو باید به شکل
مستطیل 8*1 متر برای مردان و 6*1 متر برای زنان باشد. در صورت عدم امکان
فراهم ساختن سکو با چنین ابعادی، داور می تواند در مورد علامت گذاری و
تعیین محل مناسب سکوهای محل نشستن تصمیم گیری نماید.
3. کبدی گفتن: با صدای بلند و واضح، باید کلمه کبدی را به طور ممتد بازیکن مهاجم تکرار کند.
4. مهاجم: کسی است که وارد میدان حریف می گردد مهاجم قبل از اینکه به زمین یا میدان حریف برسد باید شروع به کبدی گفتن بکند.
5. حریف:
هر یک از بازیکنان یک گروه که در محوطه زمین خود در مقابل گروه مهاجم در
طرف دیگر زمین قرار می گیرند، حریف یا طرف مخالف گروه دیگر محسوب می گردند.
6. قطع:
قطع کردن صدای کبدی کلمه (کبدی کبدی) یا نفس گیری در طی بازی به معنی قطع
کردن محسوب می گردد. این عمل باید به طور ممتد کبدی ـ کبدی شروع شده و
ادامه یابد تا زمانیکه مهاجم به زمین خود برگردد.
7. موفق
شدن: در صورتیکه مهاجم بدون نقض قوانین بازی با حریف تماس پیدا کند یا اگر
قسمتی از بدن حریف با قسمتی از بدن مهاجم تماس پیدا کند و سپس مهاجم با
زمین خود تماس پیدا کند، مهاجم موفق به کسب امتیاز شده است.
8. متوقف
ساختن مهاجم: در صورتیکه حریفان یا حریف بدون نقض قوانین بازی مهاجم را
نگه داشته و او را در زمین خود متوقف سازند و به مهاجم اجازه رسیدن به
زمینش را ندهند تا وی نتواند بازی را ادامه دهد، مهاجم متوقف شده شناخته
می شود و یک امتیاز را از دست می دهد.
9. صحیح
رسیدن به زمین: در صورتیکه مهاجم پس از عبور از خط میانی، با هریک از
اعضای بدن با زمین خود تماس پیدا کند و قوانین بازی را نیز نقض نکرده باشد
و بازی را ادامه داده باشد وی صحیح به زمین خود رسیده است.
10. چنانچه مهاجم خط امتیازی را رد کند یک امتیاز می گیرد.
11. تماس پیدا کردن: منظور از تماس پیدا کردن تماس مهاجم با حریفان یا لباس، کفش و مو یا هر یک از وسایل یا اعضای بدن آنها می باشد.
12. درگیری: هنگامی که مهاجم با حریف یا حریف با مهاجم تماس پیدا کند درگیری آغاز می گردد.
13. حمله: هنگامی که مهاجم وارد زمین حریف می شود حمله آغاز شده است.
14. حمله
موفق: اگر مهاجم حداقل یکبار هنگام زمان حمله از خط 75/3 متری (باک) عبور
نماید و به زمین خود برگردد، حمله موفقیت آمیز انجام شده است.
* نحوه بازی :
1. طرفی
که برنده شیر یا خط می شود، حق انتخاب زمین یا حمله را دارد و در نیمه دوم
زمین باید عوض شود و طرفی که مهاجمان خود را اول نفرستاده است باید حمله
را آغاز کند. بازی در نیمه دوم با همان تعداد بازیکنانی که در نیمه اول
وجود داشته اند ادامه پیدا می کند.
2. در
صورتیکه هر یک از قسمتهای بدن بازیکن با زمین خارج از محدوده تماس پیدا
کند باید از زمین خارج شود اما هنگام درگیری اگر هر یک از قسمتهای بدن
بازیکن یا بازیکنانی که در محدوده زمین بازی است برخورد کند، وی نباید از
زمین خارج شود (قسمت تماس باید در داخل محدوده زمین بازی باشد)
3. در
صورتیکه بازیکن در زمان بازی از محدوده زمین بازی خارج شود، وی باید از
زمین بازی خارج گردد یا سر داور با اعلام شماره بازیکن به وی دستور خروج
از بازی را می دهد در این حالت صورت زده نمی شود و بازی ادامه می یابد.
4. مهاجم
می بایست کلمه کبدی را به صورت بلند ادا کند چنانچه او نتواند کلمه مذکور
را مکرر ادا کند داور او را با دادن تذکر بر می گرداند و حمله به تیم
مقابل داده می شود.
5. پس
از برگشت مهاجم به زمین خودش تیم مقابل باید بلافاصله مهاجم خود را روائه
حمله نماید. اگر حمله را بیشتر از 5 ثانیه به تأخیر بیاندازد، سر داور
حمله را به تیم مقابل میدهد. بنابراین هر تیم مهاجم خود را تا آخر بازی به
نوبت به حمله می فرستد.
6. چنانچه
مهاجم یا مهاجمین پس از یک اخطار، عمداً قوانین شماره 5 و6 را نقض کنند
داور یا سرداور بایستی برگشت او را اعلام کرده و یک امتیاز به حریف بدهد.
7. چنانچه
افراد تیم مقابل، مهاجم را گرفتند و او با تلاش از چنگ آنها بیرون آید و
خود را به زمین خودی رساند نبایستی دنبال شود. اما چنانچه مهاجم فقط حریف
یا حریفان خود را لمس کرد باید دنبال شود و در زمین خودشان او را زمین گیر
کنند تا 1 امتیاز بگیرند.
8. در
یک زمان بیش از یک مهاجم نباید داخل زمین حریف شود، چنانچه بیش از یک
مهاجم داخل زمین حریف شود، سر داور می بایست دستور دهد همه آنها برگردند و
حمله را به تیم مقابل می دهد.
9. در
صورت تکرار مورد 8، سر داور یا داور بایستی به آنها اخطار دهد و اگر
علیرغم اخطار آنها این کار را ادامه دهند داور یا سرداور تمامی مهاجمینی
که به زمین حریف وارد شده اند و قوانین را نقض کرده اند به زمین خود
برگردانده و حمله را به تیم مقابل می دهد.
10. چنانچه
مهاجم هنگامی که در زمین حریف است نتواند امتیاز کسب کند و هنگامی که
مهاجم نگه داشته شده است حریفان نمی دانند عمداً با بستن دهان مهاجم او را
ساکت کنند. داور یا سرداور بایستی مهاجم را به زمین خود برگرداند و مدافع
خطاکار را از زمین بازی اخراج کند و یک امتیاز به حریف بدهد.
11. هیچ حریفی نباید خودسرانه مهاجم را هل بدهد و از خط وسط خارج کند. (تنه قانونی مجاز است)
12. تا
زمانی که مهاجم به زمین خود نرسیده باشد هیچ یک از حریفان نباید با سطح
زمین مهاجم تماس پیدا کند و تمامی بدن آنها باید در پشت خط میانی باشد.
اگر وی مرتکب چنین عملی شود در مورد او اعلام اوت می شود از بازی اخراج می
گردد.
13. اگر
حریف یا حریفانی که از بازی بیرون شده اند از قانون شماره 13 تخطی کرده
باشند، مهاجمی را بگیرند یا در هنگام گرفتن یا کمک به گرفتن مهاجم از
قانون مذکور تخطی کنند در مورد مهاجم اعلام اوت نباید کرد و حریف یا
حریفانی که در زمین مهاجم هستند به زمین خود برمی گردند و فرصت حمله به
تیم مقابل داده می شود.
14. چنانچه
مهاجمی خارج از نوبت خود وارد زمین شود یا بازی را شروع کند، سرداور یا
داور می بایست به او دستور برگشت و اخطار بدهند اگر به عقیده سرداور یا
داور چنین ورودی به طور مداوم و مصرانه صورت گیرد وی به حریف مقابل یک
امتیاز می دهد (چنین امتیازی می بایست حداقل پس از دادن یک اخطار به
مهاجمین اعلام شود).
15. هنگامیکه
یک تیم اخراج می شود یا تمام تیم حریف در بیرون زمین هستند و هیچ یک از
حریفان حق دوباره بازی کردن را نداشته باشند می بایست امتیاز لونا که دو
امتیاز می باشد علاوه بر امتیازات کسب شده از سوی بازیکنان اخراج شده
بدهند. بازی ادامه می یابد و تمامی بازیکنان دو گروه ظرف مدت 10 ثانیه
وارد زمینهای خود می شوند و در غیراینصورت سرداور یا داور می بایست یک
امتیاز به حریفان بدهند و سپس چنانچه تیم وارد زمین نشود سرداور یا دارو
برای هر 5 ثانیه یک امتیاز می بایست بدهد. در نتیجه بازی تا آخر به همین
ترتیب ادامه می یابد.
16. چنانچه
به مهاجمی در برابر یک بازی خطرناک اخطار داده شود و یا به هر طریقی از
سوی تیم خود راهنمایی شود سرداور یا داور می تواند بازیکن خاطی را
دیسکالیفه نماید و 2 دقیقه یا بیشتر از بازی اخراج نماید.
17. چنانچه
امتیازات دو تیم یکسان باشد قانون پنج حمله ای اجرا می شود. از هر تیم 5
نفر مهاجم انتخاب می شود و به ترتیب حمله (حمله اول مهاجم از تیمی که
برنده سکه بوده انجام می شود) انجام می شود و در صورت قطع کردن خط باک
توسط مهاجم منجر به کسب امتیاز می شود و مدافعین هفت نفر کامل هستند، اگر
باز هم مساوی شدند قانون حمله ناگهانی اعمال می شود.
18. در
سیستم لیگ طرفی که برنده است صاحب دو امتیاز لیک می شود و طرف بازنده هیج
امتیاز لیگ کسب نمی کند. در صورتیکه دو تیم مساوی شدند هر دو طرف یک
امتیاز کسب خواهند کرد.
19. اگر
نور سالن و زمین کافی نباشد یا باران شدیدی ببارد یا بنا به هر دلیل دیگری
در ادامه مسابقه اختلال پیش آید و مسابقه تا آخر ادامه نیابد، چنین مسابقه
ای می بایست دوباره برگزار شود. در صورت توقف موقتی مسابقه، باید مسابقه
ادامه یابد.
20. مربیان
و سرپرستاران تیمها نباید از روی نیمکت بلند شده و سر و صدا نمایند بلکه
در وقت تایم اوت و در دو نیمه تیم خود را راهنمایی نماید چنانچه از قانون
تخطی نمایند اخطار و جریمه خواهند شد.
* توجه :
مدت
زمان وقفه موقتی بازی نباید بیش از 20 دقیقه به طول انجامد. وقفه موقتی
ممکن است براثر عدم نور کافی، بارانهای شدید و مزاحتمهایی از سوی
تماشاچیان، خط کشی مجدد زمین یا هر گونه شرایط دیگری در طی زمانی که
بازیکنان بدون اجازه داور حق ترک زمین خود را ندارند، ایجاد شود و اگر
تیمی این قانون را رعایت نکند امتیاز منفی می گیرد.
مقامات رسمی :
مقامات رسمی باید متشکل از یک سرداور، یک منشی و دو داور کنار و دو داور خط نگهدار کنار باشد.(جمعاً 6 نفر)
قوانین داوری :
1- تصمیم داوران معمولاً تصمیم نهایی است: اما سرداور نیز می تواند تحت شرایط ویژه و در مواقعی که بین دو داور اختلاف نظر پیش می آید به نفع بازی تصمیم گیری نماید.
2- تخطی شدید از رفتار ورزشکار: داور
یا داوران می بایست دارای اختیار اخطار دادن و اعلام امتیاز با سلب صلاحیت
کردن از مسابقه هر بازیکن با تیم متعهدی که مرتکب انجام هر یک از موارد
زیر شود را داشته باشد.
الف) برخورد مداوم و جر و بحث با مقامات در مورد تصمیمات اتخاذ شده
ب) بیان کلمات زشت و توهین آمیز به مقامات رسمی
ج) ارتکاب به اعمال زشت در مورد مقامات یا انجام عملی که بر تصمیم آنها تأثیر بگذارد.
د) اشاره با انگشت به مهاجم یا حریف به منظور درخواست تصمیم داور.
3- خطا: داور
یا سرداور می تواند با اخطار دادن، اعلام امتیاز یا سلب صلاحیت کردن از
مسابقه هر بازیکن یا تیم خطاکار را که هریک از موارد زیر یا سایر خطاها را
مرتکب شده باشد اعمال نماید.
الف) یک بازیکن نباید جهت فرونشاندن مهاجم با بستن دهان وی ممانعت به عمل خطا نماید.
ب) بازیکن نباید ممانعت شدیدی انجام دهد که منجر به جراحت طرف مقابل شود.
ج) یک تیم نباید بیش از 5 ثانیه برای فرستادن مهاجم وقت صرف کند.
د) نباید مهاجم را به کمک حرکات قیچی که با پا انجام می شود نگهدارد.
ث: مقامات و مربیان مجاز نیستند که در طول بازی وارد زمین شوند.
4- دادن اخطار به بازیکنان و مربیان و سرپرستاران:
انواع کارت‌:
سبز ، قرمز ، زرد
کارت سبز: اولین
اخطار کارت سبز است. برای خطای عمد 2 کارت سبز، یک کارت زرد می شود.
بازیکنی که دو کارت زرد بگیرد یک کارت قرمز دریافت می کند. دریافت کارت
قرمز به معنی دیسکالیفه می باشد که داوران و سرداور مسابقه تصمیم می گیرند
که فرد خاطی دو دقیقه یا بیشتر باشد، معمولاً در شرایط خطای عمد معمولی دو
دقیقه است و اگر با مشورت داوران تا پایان نیمه اول یا از کل بازی اخراج
می گردد در ثانی اگر خطای انجام شده نیاز به محرومیت بیشتری داشته باشد در
جلسه کمیته انضباطی مطرح و تصمیم مقتضی اتخاذ می شود.
[B]5- وظایف سرداور
سرداور باید:
الف) شیر یا خط بیاندازد.
ب)
سرداور باید قبل از آغاز مسابقه بازرسی کلی انجام دهد. بدین منظور که آیا
مقررات مسابقات کاملاً از سوی تمامی شرکت کنندگان مورد توجه قرار می گیرد
یا خیر.
ت:
امتیاز هر طرف را در پایان هر نیمه بازی و در پایان مسابقه اعلام نماید.
وی می بایست امتیازات کلی و برنده را نیز اعلام کند چنانچه اسکوربور در
مکان مسابقه باشد امتیازات اعلام می شود.
ث: نظارت بر امور کلی و رهبری کل مسابقه به عهده وی می باشد.
ج) زمان را نگه داشته و شروع و پایان مسابقه را به صورت بلند اعلام نماید.
چ) جانشینی و جایگزینی بازیکنان را اعلام کند.
ح) زمان ساعت خود را با ساعت منشی قبل از آغاز مسابقه یکسان نماید. زمان ساعت سرداور زمان ساعت رسمی است.
د) در 5 دقیقه آخر نیمه دوم، زمان را هر یک دقیقه یکبار اعلام کند.
6- وظایف داوران کنار :
پس
از اینکه بازی توسط سرداور آغاز گردید داوران باید مسابقه را رهبری کرده و
تا پایان بازی که با سوت سرداور اتمام بازی اعلام می شود تصمیماتی مطابق
قوانین بازی و مسابقات اعمال نماید و در صورت اختلاف نظر داوران رأی نهایی
را سرداور اعلام می نماید.
7- وظایف داور منشی امتیاز دهنده :
الف) برگه امتیازات را تکمیل کرده و امتیازات و نتیجه مسابقه را با اجازه داور در انتهای هر نیمه اعلام نماید.
ب) کلیه امتیازات محاسبه شده هر بازیکن باید در برگه امتیازات و در ردیف امتیازات در طرف مخصوص خود به طور خوانا درج نماید.
ج) برگه امتیازات را تکمیل نموده و به امضاء داور یا سرداور برساند.
د) امتیازات ثبت شده برای لونا بایستی به طور خط کشیده باشد.
ر) زمان خروج هر تیم با گذاشتن علامت T در مقابل تیم مورد نظر نشان داده می شود.
ژ)
تنظیم وقت در صفحه امتیازات در ابتدای بازی و در پایان آن 1 و در هر نیمه
2 زمان تلف شده 3 ثبت اولین امتیازات تیم در بازی 4 تیم برنده 5 امتیازات
اضافی داور یا سرداور به تیم می دهد بایستی دورش خط کشیده شود. 6 اولین
امتیاز برجسته که تحت عنوان قوانین مسابقات اعطا می شود می بایست در برگه
امتیازات بوسیله یک (11) خط کشیده شود.
8- وظایف داوران خط:
آنان
می بایست نام بازیکنانی را که اوت شده اند ثبت نمایند. آنها همچنین می
بایست توجه داشته باشند که بازیکنان در جایی که برای آنها علامت گذاشته
اند قرار بگیرند. بازیکنانی که اوت شده اند در خارج از خط پایان بازی در
ستین بلاک (محل نشستن) که
برای آنان قرار داده اند می نشینند. مسئولان ثبت امتیاز همچنین می بایست
بازیکنانی را که از زمین خارج می شوند را ثبت نمایند آنان به داوران در
انجام وظایفشان کمک خواهند نمود و همچنین به داوران و سرداور متذکر می
شوند که آیا بازیکنانی از محدوده زمین بازی خارج شده است یا خیر.
کمیته انضباطی در برگزاری یکدوره مسابقات تشکیل می شود با ترکیب اعضای مشروحه زیر:
1. سرپرست مسابقات
2. سرپرست امور اجرایی
3. سرداور مسابقه
4. نماینده مربیان شرکت کننده در مسابقات
5. مسئول کمیته انضباطی فدراسیون